Erozja szkliwa – jak zapobiegać i leczyć?

Erozja szkliwa to proces chemicznego rozkładu powierzchniowego szkliwa zębów, który nie jest związany z działaniem bakterii. Jest to zjawisko polegające na stopniowym niszczeniu twardej tkanki szkliwa przez kwasy pochodzące zarówno z zewnętrznych źródeł, jak i z wnętrza organizmu. Szkliwo, będące najtwardszą tkanką w ludzkim ciele, pełni funkcję ochronną dla delikatniejszych warstw zęba, takich jak zębina i miazga.

Przeczytaj również: Stłoczenie zębów – na czym polega i jak je leczyć?

Spis treści:

• Przyczyny
• Objawy
• Rozpoznanie
• Leczenie
• Podsumowanie

Erozja szkliwa – przyczyny

1. Dieta. Spożywanie pokarmów bogatych w kwasy, takich jak cytrusy, pomidory, ocet oraz niektóre przetworzone produkty spożywcze, może prowadzić do erozji szkliwa. Kwaśne pokarmy mogą obniżać pH w jamie ustnej, co sprzyja demineralizacji szkliwa.
2. Napoje kwaśne. Regularne spożywanie napojów gazowanych, soków owocowych, napojów energetycznych i sportowych, które zawierają wysokie stężenie kwasów, jest jedną z głównych przyczyn erozji szkliwa. Te napoje mogą bezpośrednio uszkadzać powierzchnię szkliwa, zwłaszcza gdy są spożywane w dużych ilościach i często.
3. Kwasy żołądkowe. Choroby układu pokarmowego, takie jak refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) oraz bulimia, mogą prowadzić do częstego kontaktu zębów z kwasami żołądkowymi. Refluks powoduje cofanie się treści żołądkowej do przełyku i jamy ustnej, co może skutkować uszkodzeniem szkliwa. W bulimii, częste wymioty narażają zęby na działanie kwasów żołądkowych, prowadząc do erozji.
4. Choroby. Niektóre choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca, mogą wpływać na skład śliny, zmniejszając jej zdolność do neutralizacji kwasów w jamie ustnej. To może przyczyniać się do szybszego rozwoju erozji szkliwa.
5. Leki. Niektóre leki, takie jak aspiryna, witamina C w dużych dawkach, czy leki stosowane w leczeniu nadciśnienia i depresji, mogą zwiększać ryzyko erozji szkliwa. Mogą one powodować suchość w ustach, co zmniejsza ochronne działanie śliny i zwiększa podatność na działanie kwasów.
6. Brak odpowiedniej higieny jamy ustnej. Niewłaściwa technika szczotkowania zębów, stosowanie twardych szczoteczek do zębów lub agresywne szczotkowanie mogą uszkadzać szkliwo. Brak regularnego czyszczenia zębów może również prowadzić do gromadzenia się płytki nazębnej, która jest kwaśna i może przyczyniać się do erozji szkliwa.

Czym objawia się erozja szkliwa?

Jednym z pierwszych objawów erozji szkliwa jest wzmożona wrażliwość zębów na zimne, gorące, słodkie lub kwaśne pokarmy i napoje. Ta wrażliwość wynika z odsłonięcia zębiny, która jest bardziej podatna na bodźce zewnętrzne niż szkliwo. Wczesne etapy erozji mogą powodować zmiany koloru zębów. Zęby mogą stać się bardziej żółte, co jest wynikiem ścieńczenia szkliwa i odsłonięcia żółtawej zębiny.

Ponadto, erozja szkliwa często powoduje powstawanie gładkich, błyszczących obszarów na powierzchni zębów, szczególnie na ich grzbietach żujących i brzegach siecznych.

W miarę postępu erozji mogą pojawiać się widoczne ubytki szkliwa. Zęby mogą mieć nierówne krawędzie, a na ich powierzchni mogą pojawić się drobne wgłębienia i pęknięcia. Co więcej, w zaawansowanych stadiach erozji wrażliwość zębów może przekształcić się w stały ból. Ból może być wywoływany nawet przez codzienne czynności, takie jak mycie zębów czy żucie pokarmów.

Erozja szkliwa – rozpoznanie

Rozpoznanie erozji szkliwa może być trudne w początkowych stadiach, dlatego ważne jest regularne odwiedzanie stomatologa. Podczas badania klinicznego oceniamy powierzchnię zębów, szukając oznak erozji, takich jak gładkie, błyszczące obszary, przebarwienia, ubytki szkliwa, zmiany kształtu i wielkości zębów. Przeprowadzamy również testy wrażliwości zębów na zimne, gorące, słodkie lub kwaśne bodźce, aby ocenić poziom wrażliwości i stopień odsłonięcia zębiny. Chociaż erozja szkliwa jest trudna do wykrycia na standardowych zdjęciach rentgenowskich, mogą one być użyteczne do oceny ogólnego stanu zębów oraz do wykluczenia innych problemów stomatologicznych, takich jak próchnica czy infekcje.

Jak przeprowadza się leczenie erozji szkliwa?

Leczenie erozji szkliwa jest złożonym procesem, który może obejmować różne metody w zależności od stopnia uszkodzenia i specyficznych potrzeb pacjenta. Główne cele leczenia to wzmocnienie szkliwa, ochrona zębów przed dalszym uszkodzeniem oraz przywrócenie funkcji i estetyki zębów.

Fluoryzacja to jedna z podstawowych metod stosowanych w leczeniu erozji szkliwa. Proces ten polega na aplikacji preparatów fluoru, które mogą być stosowane w różnych formach, takich jak: pasty do zębów z fluorem, płukanki z fluorem czy też lakier fluorowy.

W przypadku zaawansowanej erozji szkliwa, kiedy zęby są znacznie uszkodzone, konieczne mogą być bardziej zaawansowane zabiegi stomatologiczne:

1. Wypełnienia. Wypełnienia są stosowane w celu naprawy ubytków szkliwa i zębiny. Stomatolog usuwa uszkodzoną tkankę i wypełnia ubytki materiałem kompozytowym, który jest dopasowany kolorystycznie do naturalnego zęba.
2. Licówki. Licówki to cienkie, porcelanowe lub kompozytowe nakładki, które są przymocowywane do przedniej powierzchni zębów. Stosuje się je w celu poprawy estetyki zębów, które są przebarwione, zniszczone lub mają nierówną powierzchnię wskutek erozji.
3. Korony. W przypadkach znacznego uszkodzenia zęba, korony mogą być najlepszym rozwiązaniem. Korona to nakładka obejmująca cały ząb, zapewniająca mu ochronę i odbudowującą jego kształt oraz funkcję. Korony mogą być wykonane z różnych materiałów, w tym porcelany, ceramiki czy metalu.

Podsumowanie

Erozja szkliwa jest poważnym problemem stomatologicznym, który może prowadzić do znaczących uszkodzeń zębów, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie zdiagnozowany i leczony. To proces demineralizacji i utraty szkliwa spowodowany działaniem kwasów. Stomatolog jest w stanie zidentyfikować wczesne objawy erozji szkliwa i monitorować postępy leczenia. W gabinecie stomatologicznym pacjenci mogą skorzystać z profesjonalnych zabiegów, takich jak fluoryzacja, stosowanie lakierów ochronnych, wypełnienia, licówki i korony.

Podsumowując, skuteczne zarządzanie erozją szkliwa wymaga współpracy pacjenta ze stomatologiem, regularnych wizyt kontrolnych oraz przestrzegania zaleceń dotyczących diety i higieny jamy ustnej. Dzięki temu możliwe jest zachowanie zdrowych i silnych zębów na długie lata.